Prof. Dr. Taner YİĞİT
Genel Cerrahi Uzmanı
×
Genel Bilgiler
Safra kesesi, karaciğerde sentezlenen ve salgılanan safranın açlık esnasında onikiparmak bağırsağına (duodenum) akmadan önce depolandığı ve yoğunlaştırıldığı bir organdır. Safra kesesinde depolanan safra, ihtiyaç durumunda safra kesesinin kasılması sonucunda ilk önce ana safra kanalına oradan da onikiparmak bağırsağına aktarılır. Safra; yemeklerle alınan yağların ve yağda eriyen vitaminlerin sindiriminde ve emiliminde önemli rol oynar, kolesterolün safra sıvısına atılımı ile vücuttaki kolesterol seviyesinin düzenlenmesinde rol alır ayrıca kan yıkımı sonuncunda oluşan bilirubin denen altın sarısı maddenin de büyük abdest ile vücuttan atılımını sağlar. Erişkin bir kişi günde ortalama 400-800 cc kadar safra sentezlenir.
Safra kesesi içinde, safranın özelliklerine ve safra akımının durumuna göre bazen safra taşları ortaya çıkabilmektedir. Oluşan bu taşlar zamanla safra kesesi duvarını tahriş ederek karın ağrısı, bulantı, kusma ve ateş yükselmesi ile karakterize safra kesesi iltihabına neden olabilmektedir.
Ayrıca safra taşlarının özellikle küçük boyutta olanları ana safra kanalına düşerek safranın bağırsağa akımında azalma veya duraksamaya neden olabilirler. Bu durumda da ciltte ve göz beyazlarında sararma, kaşıntı, idrar renginde koyulaşma, büyük abdest renginde açılma ile karakterize tıkanma sarılığı tablosu meydana gelir. Safra kesesinde ortaya çıkabilecek nadir patolojilerden bazıları da safra kesesi polipleri ve safra kesesi kanserleri dir
Özetle safra kesesinde ortaya çıkabilecek belli patolojiler şunlardır;
Safra kesesi patolojilerinde genel belirti ve bulgular ise;
Kimlere uygulanır?
Yukarıda belirtilen safra kesesi hastalıklarından birisi ortaya çıktığında cerrahi tedavi gündeme gelmektedir.
Safra kesesi taşları her zaman belirti ve bulgu vermeyip, tesadüfen başka bir nedenle yapılan karın ultrasonografisi esnasında teşhis edilebilir. Belirti ve bulgu oluşturup oluşturmadığına bakılmaksızın tanındığı andan itibaren safra kesesi taşları ameliyat ile tedavi edilmelidir. Bunun nedeni safra kesesi taşlarının her an safra kesesi iltihabı ve tıkanma sarılığı oluşturma potansiyelini olmasıdır.
Safra kesesi iltihaplarında ameliyat, mümkün olduğunca iltihabın kontrol altına alındığı zamandan sonraki dönemde planlanmalıdır. Eğer iltihap kontrol altına alınamıyor ise acil şartlarda cerrahi tedavi gündeme gelebilir.
Safra kesesi poliplerinde cerrahi tedavi polipin büyüklüğü ve sayısı ile alakalı olarak planlanır. Tek ve 1 cm’den büyük polipler yüksek orada kanser gelişimi riskinden dolayı ameliyat ile tedavi edilmelidir. Tek ve 0.5-1 cm arasında büyüklüğü olan polipler ise cerrahın tecrübesi, hastanın genel sağlıklılık durumu, hastanın düzenli kontrollerine gelip gelemeyeceği gibi birçok değişkene göre takip altına alınarak izlenebilir veya ameliyat ile tedavi edilebilir. Tek ve 0.5 cm altındaki polipler ise kanser lehine klinik ve laboratuvar veri yok ise takip edilmelidirler. Birden fazla polipler büyüklüklerinden bağımsız olarak cerrahi olarak tedavi edilmelidirler.
Safra kesesi kanserlerinde ise zaman geçirmeksizin cerrahi tedavi planlaması yapılmalıdır.
Safra kesesi ameliyatlarında patolojinin ne olduğuna bakılmaksızın ameliyat esnasında safra kesesinin tamamı çıkarılmaktadır. Ameliyat ile safra kesesi içinden sadece taşın alınması ya da kısmi safra kesesi çıkarılması gibi uygulamalar yapılmamaktadır. Ayrıca safra kesesi taşlarında, böbrek taşlarında olduğu gibi taş kırılması ile gerçekleşen bir tedavi yöntemi yoktur. Bunun nedeni kırılan ve parçalanan taşların safra kesesinden ana safra kanalına düşüp tıkanma sarılığı oluşturabilmesidir.
Ameliyat öncesi ne gibi hazırlıklar gerekir?
Bundan sonraki diğer aşama, hastanede detaylı bir ameliyat öncesi değerlendirme yapmaktır.
Bu aşamada;
Ekibimiz, en kısa zamanda randevu detaylarınız hakkında sizinle iletişime geçecektir.
Nasıl yapılır?
Günümüz modern cerrahi yöntemlerinin sayesinde bu ameliyatlar artık rutin olarak laparoskopik cerrahi ile yapılmaktadır. Laparoskopik cerrahide, ameliyat alanına ulaşmak için karnınız açılmamaktadır. Karnınızın içine verilen CO2 gazı ile karnınız şişirilip, karın duvarınıza yerleştirilen 4-6 adet değişik çapta (5mm-10mm-12mm ve 15mm olmak üzere ameliyatın şekline ve cerrahın tercihine göre değişiklik gösterir) trokar denilen borular yerleştirilip, buralardan ameliyatın yapılacağı organlara cerrahi aletler ile ulaşılıp ameliyatınız gerçekleştirilir.
Günümüzde rutin işlem olarak laparoskopi en sık kullanılan yöntem olsa da, robotik cerrahi de alternatif bir ameliyat yöntemidir.
Nadir olarak bu ameliyatların açık cerrahi ile de uygulanması söz konusu olmaktadır. Açık cerrahi, genelde laparoskopi ya da robotik cerrahi esnasında ortaya çıkabilecek herhangi problemlerden sonra uygulanabilecek bir yöntemdir. Şu unutulmamalıdır ki her kapalı yöntem (Laparoskopik veya Robotik) belli oranda açık cerrahiye geçme potansiyeline sahiptir.
Hastaneye yatmadan önce gibi hazırlıklar gerekir?
Ameliyatınız sindirim sistemi üzerinde gerçekleştirilecek bir cerrahi prosedür olduğundan;
Genelde ameliyat öncesi 1 gün öncesinden sulu gıda tüketmeye başlamanız, ameliyat esnasında bağırsaklarınızın boş olması ve sonrasında ise tuvalet ihtiyacınızın daha geç ve kolay olması açısından yararlıdır.
Kan sulandırıcı tarzında ilaç kullanıyorsanız muhakkak doktorunuzu bu konuda uyarmalı ve bu ilaçların kesilmesi, yerine alternatif ilaç başlanması konusunda doktorunuza zaman kazandırmalısınız.
Rutin kullanmak zorunda olduğunuz ilaçlardan kan sulandırıcılar dışındakileri ameliyat gecesine kadar kullanmanızda sakınca yoktur. Tansiyon ilacı kalp ilaçları ameliyat günü sabahı doktorunuzun bilgisi dahilinde ameliyattan en az 2 saat önce az bir su ile içilebilirler.
Sigara içiyorsanız ameliyat öncesinde muhakkak en az 1 hafta önce sigarayı bırakmak veya olabilecek en az seviyeye indirmek gereklidir. Bu sizin ameliyat sonrasındaki akciğer performansınızı direkt etkileyecek bir durumdur.
Ameliyattan bir gece önce genel olarak saat 22-23 dolaylarında tüm katı ya da sıvı gıda alımını durdurmalı, ameliyat sabahı en az 6 saatlik açlık ile hazır bulunmalısınız. Ameliyattan önce hastaneye yatmadan evinizde banyo yapınız. Unutmayın ki en azından 2 ya da 3 gün banyo imkânınız olmayacaktır.
Hastaneye gelirken naylon içerikli iç çamaşırı giymeyiniz. Naylon iç çamaşırları ameliyat esnasında kullanılan bazı elektrikli cihazlarla etkileşime girip cilt yanıklarına neden olabilmektedir.
Hastaneye gelirken yanınızda terlik, şahsi temizlik malzemesi (diş fırçası, diş macunu, tıraş takımı vb.), yeterli derecede iç çamaşırı getirmenizde yarar vardır.
Hastanede ne kadar kalırım?
Hastane kalış süreniz, ameliyat öncesindeki gece veya ameliyat sabahı hastaneye yatıp yatmadığınız, ameliyat sonrası cerrahınızın hastasını ne kadar sürece hastanede tutmayı prensip edindiği, ameliyat sonrası cerrahi probleminizin gelişip gelişmediği gibi birçok faktörden etkilense de genelde 1-2 gece kadar olmaktadır.
Hastanede kalırken neler olacak?
Hastaneye ameliyattan bir gece önce yatmış iseniz hastanede, eğer ameliyat sabahı yatacaksanız evinizde koruyucu amaçlı kan sulandırıcısı kullanmalısınız. Bu tedavi doktorunuz tarafından planlanıp uygulanacaktır. Ameliyat sabahı ameliyathaneye inmeden önce mutlaka tuvalete gidip ihtiyacınızı giderin. Ameliyat için yatağınızdan alınıp tekrar yatağınıza dönmeniz arasındaki süre uygulanacak ameliyata göre değişmekle beraber genelde 2-3 saat kadar bir zaman dilim olacaktır.
Bu sürenin hepsi ameliyat için geçen süre olmayıp, ameliyathanede ön hazırlık dönemi, ameliyatınız ve ameliyat sonrasında uyandırma işleminiz bu sürecin içindedir. Çok büyük oranda ameliyat sonrasında kattaki yatağınıza alınacaksınız, genellikle ameliyat sonrası yoğun bakım ihtiyacı duyulmamaktadır. Ameliyat sonrasındaki günlerde süreç ise şöyle gerçekleşmektedir;
Ameliyat günü: Yatağınıza döndükten yaklaşık 4-5 saat sonrası ilk yürüyüş için sizi kaldırıp oda içinde küçük bir yürüyüş yapıyorsunuz. Ameliyat günü tüm tedavileriniz damar yolu ile yapılıyor ve gıda alımınıza müsaade edilmemektedir.
Ameliyattan sonraki 1.gün: Bugün yudum yudum su, tanesiz çorbalar ile meyve suları içmeye başladığınız gündür. Gün içinde yürüme miktarında da artış sağlayıp daha aktif bir gün geçirmenizi sağlıyoruz. Eğer bugünün sonunda cerrahi bir sıkıntınız olmaz ise ve ameliyatınız laparoskopik yolla yapılmışsa, cerrahınızın tercihine göre taburcunuz planlanabilmektedir.
Ameliyattan sonraki 2.gün: ameliyat sonrası 1.gün taburcu olmamış iseniz bu gün gıda alımınızda miktar ve çeşit olarak belli aranda artış sağlanıp günü daha aktif geçirmeniz istenecektir. Gün sonu cerrahi probleminiz olmadığı düşünülüyor ise genellikle bugün sonuna doğru hastaneden taburcu edilirsiniz.
Normal yaşamıma ne zaman başlayabilirim?
Normal hayata dönüş süreniz yaptığınız iş ile oldukça bağlantılıdır. Eğer masa başı bir iş yapıyor iseniz hastaneden taburcu olduktan sonraki 2-3 günde kısa süreli olarak işinizi yapabilir durumda olursunuz. Ama standart dinlenme süresi bu iş grubu için 7 gün kadardır. Eğer bedenen çalışmanız gereken bir işte çalışıyorsanız 10-12 günlük bir süre dinlenip sonrasında işinizin başında olabilirsiniz.
Kontrol ve takip sürecim nasıl olacak?
Hastaneden taburcu olduktan sonraki belli bir süre safra kesesi diyeti olarak adlandırılabilecek bir diyet programına uymanız sonrasında ise normal beslenmeye geçmeniz önerilecektir. Ameliyat sonrası planlanacak bu diyetin içeriği ve süresi konusunda uzman diyetisyenlerimiz tarafından sizlere detaylı olarak aktarılacaktır. Kanser dışı safra kesesi ameliyatlarında ameliyat sonrasında şikayetleriniz olmadığı sürece periyodik kontrol muayenesi yaptırmanıza gerek duyulmamaktadır.
Ekibimiz, en kısa zamanda randevu detaylarınız hakkında sizinle iletişime geçecektir.
